۱۳۸۷ خرداد ۸, چهارشنبه

تأثير فرآوري در ارزش تغذيه اي جيره طيور

مقدمه
مزاياي حاصل از فرآوري خوراک مدتها پيش براي صنعت طيور مشخص شده است. امروزه بيشتر خوراکهاي طيور پس از مخلوط شدن متحمل نوعي فرآوري مي شوند. بهبود بازده خوراک مي تواند دراثر افزايش ارزش خوراک به دليل استريليزه شدن، افزايش خوشخوراکي و نيز بهبود قابليت دسترسي مواد مغذي باشد. به علاوه فرآوري خوراک مي تواند احتياجات مواد مغذي را از طريق تاثير بر فعاليتهاي مرتبط با مصرف خوراک تغيير دهد. پرندگان انرژي کمتري را جهت مصرف خوراک به کارخواهند برد، لذا انرژي بيشتري جهت رشد دردسترس خواهند داشت.
به خوبي قابل فهم است که حالت وکيفيت خوراک بيشترين ارزش معني دار را در توليد جوجه هاي گوشتي دارند.

انواع فرآوري مواد غذايي تشکيل دهنده جيره
به طور کلي برخي از اجزاي جيره قبل ازاينکه به صورت مخلوط درآيند و به عنوان جيره اي کامل مورد استفاده قرارگيرند، نياز به فرآوري دارند تا بهتر بتوانند احتياجات مواد مغذي طيور را برطرف سازند وهمچنين با از بين رفتن بازدارنده هاي تغذيه اي موجود درآنها، کمترين تاثير مضر را بر سلامت طيور بگذارند. فرآوريهايي که براي اقلام دانه اي قبل از ورود به جيره مورد استفاده قرار مي گيرند عبارتند از:
1.Cooking: دراين روش پخته شدن دانه ها به وسيله روشها ودستگاههاي مختلف صورت مي گيرد. به طور مثال در مورد سوياها ابتدا خيساندن آنها صورت مي گيرد و بعد به مدت حداقل 30 دقيقه جوشانده مي شوند وسپس پهن مي گردند تاخشک شوند و مورد استفاده قرار گيرند.
2.Micronising: دراين روش که از پرتوهاي مادون قرمز استفاده ميشود دراثر برخورد پرتوها به مولکولهاي دانه، گرما توليد شده وموجب تخريب ممانعت کننده ها مي شود و نيز سلولهاي چربي شکسته شده وانرژي بيشتري بدست مي آيد (درمورد دانه سويا).
3.Flaking: در اين فرآوري با تزريق بخار دربين دوغلطک وعبور دانه ازاين غلطکها فلکينگ يا فلس شدن اتفاق مي افتد .
4 .Toasting: در اين روش از از حرارت خشک استفاده مي شود و در انتهاي کار رطوبت دانه ها (به طور مثال براي دانه سويا ) حدود 30 درصد کاهش مي يابد. درجه حرارتي که براي اين منظور استفاده مي شود، درمحدوده اي از 110 تا 168 درجه سانتيگراد، بسته به نوع دستگاهي که استفاده مي شود، قرار دارد.
5. ExtrusionوExpansion : دراين دونوع فرآوري، مواد خوراکي، درجه حرارت وفشار بالايي را براي مدت کوتاهي تحمل مي نمايند. اين دونوع فرآوري از لحاظ ازبين رفتن مواد ضد تغذيه اي وبهبود قابليت استفاده از آمينواسيدها وانرژي، دراقلام خوراکي مزيت بالايي دارند.

فرآوري جيره
آسياب کردن به عنوان بخشي از فرآوري خوراک مورد توجه مي باشد و مي تواند قبل يا بعد از مخلوط کردن خوراک (عموماً بعد از مخلوط کردن خوراک) بوسيله آسياب چکشي يا آسياب غلطکي صورت گيرد. در آسياب چکشي اندازه پرده آسياب مي تواند مختلف باشد (معمولاً در محدوده اي از 3 تا 10 ميلي متر) که بستگي به درشتي مورد نياز ذرات آسياب شده دارد. در يک آسياب غلطکي مواد از بين دو غلطکي عبورمي کند که شکاف بين دو غلطک، براي تغيير دادن ريزي ذرات آسياب تنظيم شده است. به طور مرسوم آسيابهاي غلطکي براي توليد ذرات درشت بکار مي روند اماذرات ريز، با يکنواختي مشابه با آسيابهاي چکشي، در آسيابهاي غلطکي نيز مي توانند توليد شوند. درهر دوحالت اندازه ذرات توليدي به فاکتورهايي مانند نوع دانه وسرعت آسياب کردن بستگي دارد.
علاوه بر آسياب کردن خوراک، فرآوري هاي فيزيکي ديگري مانند توربولاتورهاي شيب دار،توربولاتورهاي باظرفيت بالا،کتل، راپينر، بوکامکتورها، سيستم SIRT ، اکستروژن و اکسپنشن هم وجود دارند که همگي داراي خصوصيات، مدت و درجه حرارت مختلف مي باشند. به عنوان مثال در توربولاتورها مدت زمان حرارت دادن کوتاه است درحالي که در سيستم SIRT مدت زمان حرارت دادن تا 10 دقيقه مي تواند باشد. درجه حرارت در توربولاتورها، در محدوده اي از 85-50 درجه سانتيگراد توليد مي شود، اما در اکسپندر ها وکمپکترها اين محدوده مي تواند تا 120 درجه سانتيگراد نيز تامين گردد. در اکستروژنها واکسپنشنها خوراک با يک درجه حرارت بالا براي يک مدت کوتاه حرارت داده شده، در حالي که از ميان يک قالب گرم عبور داده مي شوند. يک تفاوت عمده اي که بين اين دو نوع فرآوري وجود دارد اين است که در اکسپنشنها تنها قبل از ورود خوراک به محل پيچ خوردگي در دستگاه، درجه حرارت 90-80 درجه سانتيگراد داده مي شود، درحالي که در اکستروژن اين گرما وجود ندارد، امافشار بيشتري توسط بخش پيچ دار دستگاه اعمال مي گردد.
فرآوري ديگري که موردتوجه می باشد، استفاده از سيستم پاستوريزاسيون غير هوازي است که شامل احتراق سوخت گازي در حضور آب است که نتيجه آن ايجاد گازي داغ با درجه حرارت 80 درجه سانتيگراد مي باشد، اما افزايش ميزان رطوبت دراين سيستم نسبت به ساير سيستم ها بالا نمي باشد.

انواع فرم هاي فيزيکي جيره
جيره هايي که در تغذيه طيور مورد استفاده قرار مي گيرند به سه فرم آردي ، کرامبل و پلت مي باشند. جيره آردي فرمي از خوراک است که در آن مواد غذايي پس از مخلوط شدن تحت تأثير آسياب قرار گرفته و به فرم پودر يا آرد در مي آيند که در واقع به دوصورت آردی گرم و آردی سرد فرآوري مي شوند. جيره کرامبل به همان جيره پلت با اندازه کوچکتر گفته مي شود که بعد از دوره استارتر به جوجه هاي گوشتي خورانده مي شود. اما سومين نوع فرآوري خوراک که به نام فرآوري پلت معروف است، کاربرد وسيعي دارد وامروزه به ميزان زيادي درجيره ها از آن استفاده مي گردد. پلت کردن در واقع تبديل غذاهاي پودري به دانه هايي به اندازه 4 تا 5 ميليمتر مي باشد، که در مقايسه با جيره آردی داراي مزاياي فراوان تغذیه ای مي باشد.
اثرات مفيد پلت کردن جيره بر عملکرد طيور توسط محققين زيادي گزارش شده است (هال و همکاران، 1968 ؛ موران، 1989 ؛ آکار و همکاران، 1993 ؛ شیدلر، 1991 و 1995 ؛ موریتز و همکاران، 2001 ؛ مک کنی و تیتر، 2004). اين بهبود وزن بدن و ضريب تبديل غذايي در نتيجه پلت کردن جيره، نمونه اي از تأثير يک فاکتور غير تغذيه اي در افزايش ارزش انرژي زايي مؤثر جيره تغذيه شده مي باشد که ممکن است به افزايش ارزش غذايي جيره و يا کاهش احتياجات پرنده و يا به هر دو نسبت داده شود. در صورت استفاده از جيره پلت، پرنده زمان کمتري را صرف غذا خوردن خواهد کرد، لذا با کاهش فعاليت پرنده، ميزان احتياجات نگهداري آن نيز کاهش خواهد يافت. اين امر توسط جنسن وهمکاران در 1962 نيز گزارش شده است. آنها همچنين بيان کردند که بخشي از بهبود کاربرد جيره پلت، به علت مصرف کمتر انرژي درهنگام تغذيه مي باشد. به عبارت ديگر استفاده از جيره پلت، انرژي صرف شده پرنده براي غذا خوردن را کاهش مي دهد و قابليت دسترسي حياتي مواد مغذي و انرژي را نيز افزايش مي دهد. جنسن و همکاران (1965) براي اثبات اين نظريه که خوراکهاي پلت شده هزينه انرژي پرنده را تعديل مي کنند، تحقيقي را انجام دادند و مشاهده نمودند که پرندگان تغذيه شده با جيره پلت در مقايسه با جيره آردي، تعداد دانخوري کمتر و زمان مصرف خوراک کمتري را داشتند، هر چند ميزان مصرف خوراک آنها تفاوت چنداني نداشت.
اگرچه عملکرد جوجه ها گوشتي با تغذيه جيره پلت بهبود مي يابد ولي بنظر مي رسد که اين روش تغذيه داراي مضراتي هم باشد. رابطه اي بين تغذيه پلت و برخی از بيماريهاي متابوليکي ديده شده است. افزايش ميزان رشد ناشی از تغذيه جيره پلت ممکن است مرگ و مير را به دليل آسيت، ديسکندروپلازياي درشت ني خصوصاً در پرندگان نر افزايش دهد (هاونستين وهمکاران 1994). به طور کلي معايب پلت عبارتند از 1. بالابودن هزينه 2. کاني باليسم 3. کاهش در توليد تخم مرغ به علت چاق شدن 4. خيسي بستر به علت مصرف آب بيشتر 5. آسيت 6. ديسکندروپلازياي درشت ني 7. ازبين رفتن برخي از مواد مغذي حساس به حرارت در طي پلت کردن.

فاکتورهاي موثر بر کيفيت پلت
براساس مطالعاتي که ريمر در سال 1992 انجام داد، بيان کرد که کيفيت پلت به فاکتورهاي زير بستگي دارد.
1. جيره فرموله شده 2. اندازه ذرات 3. شرايط پلت 4. ويژگيهاي قالب پلت 5. خنک سازي وخشک کردن

تعيين کيفيت پلت
کيفيت پلت معمولاً با بکاربردن شاخص PDI (شاخص دوام پلت) تعيين مي گردد(ASAE 1997).درواقع PDI تستي است که درآن جيره پلت به صورت معلق در جعبه اي مخصوص در زماني معين قرار مي گيرد، که درطي اين دوره خوراک تحريک شده وانتقال مي يابد و مورد بررسي قرار مي گيرد (فايرفيلد 1994 ). بعد از پايان حرکت، نسبت خاکه به پلت کامل درآغاز، به عنوان شاخص پلت درنظر گرفته مي شود. بنابراين هرچه خوراک با شاخص دوام پلت بالاتري باشد نشان دهنده اين است که پلت بيشتر مي تواند، قبل از تغذيه سالم باقي بماند. براي خوراکهاي آسياب شده نيز اين روش مي تواند مورد استفاده قرار گيرد. بسياري از خوراکهاي پلت بوسيله بارگيري، ذخيره کردن، مته نمونه برداري و انتقال به فارم تخريب مي شوند. دستکاري در خوراک کيفيت پلت را کاهش مي دهد و در بسياري از زماني که پلت به فارم مي رسد به طور جدي درصد پلت کامل کاهش مي يابد، به همين جهت نياز به انتقال اتوماتيک خوراک وسيستم مديريتي قوي احساس مي گردد.

نتيجه گيري
باتوجه به بحثهاي بالا ميتوان گفت که نقش مؤثر فرآوري در جيره هاي طيور انکار نايذير است وفرآوري خوراک اثر زيادي در بهبود عملکرد طيور دارد. همچنين درميان فرمهاي فرآوري خوراک، توجه به پلت به خاطر تأثير در بهبود راندمان توليد و افزايش وزن نسبت به ساير فرآوريها (آردي وکرامبل) بيشتر مد نظر قرار گرفته است. استفاده از فرآوريهاي جديد مانند اکسپندرها و اکسترودرها در جيره هاي طيور اگرچه به مقدار جزئي موجب تخريب اجزاي حساس به حرارت جيره، مانند ويتامينها وآنزيمها مي گردند، اما داراي مزايايي هستند که مي توانند موجب بهبود راندمان جيره گردند، به طوري که اين فرآوري ها مي توانند موجب افزايش قابليت استفاده ازموادمغذي جيره، کاهش موادضدتغذيه اي جيره، کاهش آلودگي ميکروبي جيره و به طور کلي موجب افزايش راندمان غذايي، افزايش رشد و بهبود ضريب تبديل غذایی شوند. در واقع اين فرآوريها براي افزايش راندمان پلت مورد استفاده قرارمي گيرند وکارايي پلت را افزايش مي دهند. به طور کلي در يک جمله مي توان گفت، بدون فرآوري خوراک صنعت طيور نمي توانست تا به اين حد پيشرفت نمايد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر